Onthulling Lancaster ‘Popeye’ propeller

In de vroege avond van een warme 21e juli kwamen zo’n 70 belangstellenden bijeen in de tuin van Museum Dorpsbehoud voor de onthulling van de Lancaster ‘Popeye’ propeller.

Namens het bestuur en de werkgroep Lancaster Popeye heette Dorpsbehoud voorzitter H.M.(Margré) van Wijngaarden de aanwezigen welkom.

De bedrijven, die gratis medewerking verleenden werden bedankt: Gebr. De Koning (vervaardiging sokkel), Vego (vervoer naar Veerdam 6) en Van Wijngaarden Elektrotechniek (bordje op de sokkel).

Zij zei verder o.a.: ‘Voor veel mensen is 21 juli een gewone dag. Voor de familie en vrienden van de bemanning van de Lancaster bommenwerper ‘Popeye’ zou het leven na 21 juli 1944 nooit meer hetzelfde zijn. In de vroege ochtend van die 21e juli, kwam de Lancaster ‘Popeye’ terug van een missie, werd aangeschoten en kwam neer in de polder achter het Oosteind. Alle zeven bemanningsleden kwamen om het leven. Zij werden begraven op de Algemene Begraafplaats’.

‘In de Tweede Wereldoorlog zijn ontelbare slachtoffers gevallen, burgers en heel veel militairen, Nederlanders en geallieerden. Onze vrijheid is met heel veel mensenlevens betaald. De bestuursleden van Dorpsbehoud en de werkgroep Lancaster Popeye hebben de oorlog alleen als kind, dus minder bewust, of helemaal niet meegemaakt. Maar wij vinden het onze plicht aandacht te blijven vragen voor allen, die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid en de ‘Popeye’ bemanning in het bijzonder’.

‘Voor onze bevrijding en voor de crash is 2016 is geen jubileumjaar, maar wel een bijzonder jaar. Judith Clarey, dochter van piloot Colin Clarey, overleed dit jaar. Haar broers Peter en John gingen haar al voor. Daarmee is Linda Kennedy, dochter van Ted Line, het enige nog levende kind van een bemanningslid. Onze gedachten gaan vandaag uit naar de nabestaanden’.

‘Jaap Versteeg was met broer Arend op 21 juli 1944 als eerste bij de rampplek. Arie Verhoeven (bewoner Lancaster Popeye appartementengebouw) verzorgt het grote Lancastermonument en de door hem geplaatste planten. Daarnaast vertelt hij kinderen (die het monument als klimrek gebruiken) wat de betekenis ervan is en laat hen het informatiebord lezen’. Jaap (89) en Arie (79) onthulden de propeller, waarna de namen van de omgekomen bemanningsleden werden genoemd met opnieuw de belofte: Wij zullen hen altijd blijven herdenken. Namens bestuur en werkgroep werden 7 rozen naast de propeller gezet, waarmee een einde kwam aan een ingetogen, maar warme plechtigheid. De aanwezigen konden hierna de Lancasterzaal bekijken.

De propeller van de Lancaster ‘Popeye’ werd onthuld door ooggetuigen Arie Verhoeven (79), links en Jaap Versteeg (89). Naast hem broer Arend (85).

De zeven rozen zijn voor de zeven bemanningsleden.

Hier volgt de toespraak bij de onthulling gehouden door de voorzitter H.M.(Margré) van Wijngaarden.

Namens het bestuur van Dorpsbehoud en de werkgroep Lancaster Popeye heet ik u welkom allemaal, onze vrijwilligers, bewoners van onze straat, de Veerdam, verdere belangstellenden.
In het bijzonder welkom aan onze ooggetuigen.
Maar ook aan de vertegenwoordigers van Gebr. De Koning, de Vego en Van Wijngaarden Elektrotechniek. Ik kom daar zo op terug.

Voor veel mensen is 21 juli een gewone dag. Voor de familie en vrienden van de bemanning van de Lancaster bommenwerper ‘Popeye’ zou het leven na 21 juli 1944 nooit meer hetzelfde zijn.
In de vroege ochtend van die 21e juli, in de Tweede Wereldoorlog kwam de Lancaster ‘Popeye’ terug van een missie, werd aangeschoten en kwam neer in de polder achter het Oosteind. Alle zeven bemanningsleden kwamen om het leven.
Zij werden begraven op de Algemene Begraafplaats.
Ieder jaar op 4 mei worden zij met de burgerslachtoffers herdacht met een bloemenhulde.

Op 21 juli 2004 – 60 jaar na de fatale crash - werd het Lancastermonument op het gelijknamige plein in de Oostpolder door nabestaanden onthuld, een blijvende herdenkingsplek van deze fatale crash.

In 2010 verscheen het boekje ‘De laatste vlucht van de Lancaster ‘Popeye’, een samenvatting van de vele documenten, samengesteld door Chris Meijers.

Om ook het verhaal bij het Lancastermonument beter uit te leggen werd daar een informatiebord onthuld door Linda Kennedy, dochter van navigator Edward John ‘Ted’ Line. Op 4 mei 2015, een dag later zouden wij 70 jaar bevrijding vieren.

Sinds 2004 is in Museum Dorpsbehoud een tentoonstelling ingericht met documenten, wrakstukken van het vliegtuig, foto’s van de bemanning, van bezoeken van nabestaanden en films en foto’s van de berging van de ‘Popeye’ en de diverse onthullingen.
De bedoeling was, dat dit een tijdelijke tentoonstelling zou zijn, maar vanwege het belang hiervan en de belangstelling hiervoor werd besloten er een permanente tentoonstelling van te maken en de naam van de ruimte om te dopen in Lancasterzaal.

Sindsdien hebben vele nabestaanden van de ‘Popeye’ bemanning met eigen ogen gezien op welke wijze hun dierbaren worden herdacht. Altijd zijn zij zichtbaar ontroerd. Maar ook veel schoolkinderen hebben inmiddels kennis gemaakt met de Lancasterzaal en zijn altijd diep onder de indruk van wat ze hebben gezien én van de jonge leeftijd van onze bevrijders.

In de Tweede Wereldoorlog zijn ontelbare slachtoffers gevallen, burgers en heel veel militairen, Nederlanders en geallieerden. Onze vrijheid is met heel veel mensenlevens betaald.
Wereldvrede is er nog steeds niet. Op allerlei plekken in de wereld woeden oorlogen en de laatste jaren komen daar de brute aanslagen van IS nog eens bij.
Enorme aantallen slachtoffers raken ons – als het goed is – altijd. Maar soms raakt een gebeurtenis je meer als er een gezicht bij hoort.

De meeste bestuursleden van Dorpsbehoud en van de werkgroep Lancaster Popeye hebben de oorlog alleen als kind, dus minder bewust, of helemaal niet meegemaakt.
Maar wij vinden het onze plicht, aandacht te blijven vragen voor allen, die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid en de ‘Popeye bemanning in het bijzonder.

Toen wij het plan hadden opgevat de bekendheid van onze Lancasterzaal te vergroten door de propeller in de voortuin te plaatsen liepen we tegen een praktisch probleem aan.
Onze voortuin is vrij toegankelijk en het materiaal, waarvan de propeller is gemaakt, zou voor mensen met kwalijke bedoelingen wel een makkelijk mee te nemen object zijn.

Wij namen contact op met Aann.Bedr. Gebr. De Koning, van oorsprong van ’t Oostend en dus bekend met de ‘Popeye’. De Koning maakte indertijd ook het grote monument in de Oostpolder. Direct werd ook nu gratis medewerking toegezegd om een mooie sokkel hiervoor te maken. André Schijvenaars maakte het ontwerp en vervaardigde het, waarbij hij werd geholpen door Frank Versteeg, kleinzoon van Arend Versteeg, die indertijd samen met broer Jaap als een van de eersten bij het vliegtuig was. Opa en oud-ome Jaap zullen vast heel trots op je zijn.
Het vervoer van het inmiddels loodzware geheel werd ook gratis uitgevoerd door de Vego, met dank aan Peter Verdoorn. Maar er moest ook nog een mooi bordje op. Dat nam Erwin, van Van Wijngaarden Elektrotechniek voor zijn rekening. Dank allen voor deze medewerking.
Erwin, die dit project begeleidde, is een kleinzoon van Jan en Anna van Wijngaarden-Finson, die vanaf de bevrijding zeer betrokken waren bij het onderhouden van contacten met nabestaanden, en zoon van Jan, die meer dan een steen heeft bijgedragen als lid van de Stichting Lancaster Popeye bij de totstandkoming van het Lancastermonument en die samen met zijn vriend Jan van der Giessen contacten heeft onderhouden met de nabestaanden en jarenlang de oorlogsgraven heeft onderhouden. Erwin: je opa en oma zouden trots op je zijn!!

Het jaar 2016 is geen jubileumjaar, niet voor onze bevrijding en niet voor de herdenking van de crash. En toch is dit jaar bijzonder. Judith Clarey, dochter van piloot Colin Clarey, overleed dit jaar. Haar broers Peter en John waren ging haar al voor (in resp. 2000 en 2015).
Daarmee is Linda Kennedy, dochter van Ted Line, het enige nog levende kind van een bemanningslid. Onze gedachten zijn in het bijzonder bij haar vandaag, maar ook bij de andere nabestaanden.

Naarmate de oorlog en alle gebeurtenissen langer geleden zijn, neemt ook het aantal ooggetuigen jaarlijks af. Twee daarvan, Jaap Versteeg en Arie Verhoeven, hebben wij gevraagd de propeller te onthullen. Jaap was samen met zijn broer Arend op 21 juli 1944 net zo dicht bij het vliegtuig als nu bij de propeller. Arie Verhoeven heeft sinds vorig jaar tot levensdoel om aan kinderen, die niet altijd helemaal beseffen dat een oorlogsmonument geen klimrek is, het verhaal uit te leggen en ze mee te nemen naar het bord. Ook zet hij er planten bij en verzorgt die. Dank daarvoor Arie.

Mag ik jullie nu uitnodigen de onthulling te verrichten?

Na de onthulling.

Vandaag, 21 juli 2016, herdenken en eren wij de Engels/Australische bemanning van de Lancaster bommenwerper ‘Popeye’:

De Australiërs:
Charles Alfred Barlow, staartschutter, 19 jaar en
Colin Mervyn Clarey, piloot, 30 jaar.

De Engelsen:
Douglas Hancock, boordmecaniciën, 20 jaar;
Samuel Edward Kirkland, bommenrichter, 25 jaar;
Edward John Line, navigator, 21 jaar;
Herbert Charles Luton, co-piloot, 25 jaar en
Arthur Walter Middleton, middelkoepelschutter, 21 jaar.

Wij zullen hen altijd blijven herdenken.

Namens bestuur Dorpsbehoud en de werkgroep Lancaster Popeye worden 7 rode rozen (in een vaas met een poppy erop) bij de propeller gezet door Erwin.

Graag nodigen wij u nu allen uit binnen een kopje koffie met ons te drinken en de Lancasterzaal te bekijken.

STICHTING DORPSBEHOUD PAPENDRECHT

Namens bestuur en werkgroep Lancaster Popeye,
H.M.(Margré) van Wijngaarden.
Voorzitter.