(227) Oorlogsherinneringen – 9

Dit jaar vieren we 70 jaar bevrijding. We blikken terug op de Tweede Wereldoorlog met herinneringen van Dik van de Merwe, geboren in 1932, Hoofdstraat 26 op ’t Zand.

De herinneringen van vorige week, vandaag en volgende week gaan over de laatste winter van de oorlog (1944/1945) die de geschiedenis zou ingaan als de honger winter.

‘In die tijd trokken veel mensen er per fiets op uit, met in zijtassen onderkleding, babykleertjes en wat je verder maar bedenken kon om bij de boeren voor voedsel te gaan ruilen. Ze moesten er soms honderden kilometers voor afleggen en overnachtten meestal bij boeren in het hooi. Helaas werd er door sommige boeren nog al eens misbruik gemaakt van de situatie, waardoor ze op gemakkelijke en goedkope wijze aan mooie spullen kwamen. Daar stond tegenover dat er ook het nodige door sommige voedselzoekers bij de boeren werd gepikt.

Mijn vader was op een dag ook met tassen vol kleding op de fiets gestapt, met de boodschap dat hij niet kon voorzien of hij ‘s avonds weer thuis zou komen.

Ik had die dag mijn rantsoen van één boterham met bietenstroop gekregen met de afspraak dat als mijn vader niet voor een bepaalde tijd thuis zou zijn, ik zijn boterham nog zou krijgen.

Naarmate het ‘s avonds later werd steeg mijn hoop dat de boterham voor mij zou zijn. Deze hoop vervloog toen enige tijd later de voordeur open ging en mijn vader binnenkwam. Het eerste wat ik dacht was: “Weg boterham!”

Maar de stemming sloeg helemaal om toen mijn vader triomfantelijk twee grote, door een boerin zelf gebakken broden voor ons op de tafel deponeerde.

Nadat we van vreugde gezamenlijk de tranen hadden laten lopen hebben we een feestmaal aangericht. Verrukkelijk brood met bietenstroop! De broden kwamen helemaal uit het dorpje Rumpt in de Betuwe (80 km vice versa), maar het was het ruimschoots waard.

In de “Hongerwinter” was het tot overmaat van ramp extreem koud.

Vooral uit de grote steden, waar de hongersnood over het algemeen het ergst was, trokken mensen met handkarren (de zogenaamde “vluchtkarren”), op fietsen zonder banden en zelfs met kinderwagens naar de boeren om te trachten wat te eten te bemachtigen.

Helaas werden hun moeizaam verworven voedingsmiddelen tijdens hun barre tocht vaak door patrouillerende Duitsers (en soms ook door de eigen politiemensen) in beslag genomen’. (wordt vervolgd).

Op de foto een van de uitdeelposten van de Centrale Keuken. De gamellen met soep werden door Bode Piet Besemer (van ’t Zand) met paard en wagen naar de diverse uitdeelposten gebracht.

Foto: Een van de uitdeelposten van de ‘Gaarkeuken’: het portiershuisje van Scheepswerf Schram op de Hoogendijk met de medewerkers: De heren Clements, Busser, mevrouw Herwig en de heer Van Houwelingen.